Safranbolu’ya ismini veren safran çiçeği, dünyanın en pahalı baharatı olma unvanını taşıyan nadide bir bitkidir. Kendi ağırlığının yüz bin katı kadar sıvıyı sarıya boyayabilme özelliği bulunan safran; İlaç, gıda, kozmetik ve sanayide kullanılmaktadır. Yarım kilogram safran 80 bin çiçekten elde edilmektedir.
Safran bitkisinin ürün olarak kullanılan kısmı yalnızca ortasındaki lifler olduğundan yetiştirilmesi ve bakımı çok emek isteyen bir bitkidir. Bu yüzden altın kadar değerlidir.
Kavrulmuş kıyma, ince doğranmış soğan, ıpak veya pazı ve karabiberden oluşan iç, fırınlarda pide hamuru içine konularak pişirilir. Pişince üzerine tereyağı sürülür. Kiren şerbeti ile birlikte ikram edilir. Özellikle hamur işleri yönünden zengin bir kültüre sahip olan Safranbolulu ailelerin hafta sonu keyfinin önemli bir parçasıdır.
Hafta sonlarının dışında cenaze evine dostlar tarafından yaptırılır, mevlitlerde de ayranla birlikte konuklara ikram edilir.
Safranbolu, evleri kadar lokumu ile de meşhurdur. Safranbolu lokumu, coğrafi işaret belgeli olup; standartlara uygun olarak üretilmektedir. Safranbolu Lokumunun en büyük özelliği diğer lokumlara göre daha hafif olmasıdır.
Yedikten sonra ağızda şekerli bir tat bırakmaz. Safranlı, fındıklı, çifte kavrulmuş antep fıstıklı, güllü, sade sakızlı, hindistan cevizli gibi çeşitleri bulunur.
Pirohi, piruhi ve piruşki Rusça kökenli bir kelimedir. Osmanlı mutfağında yer alır. 19. yüzyıl yemeklerinden bahseden Osmanlı sadrazamı Mehmet Kamil Paşa'nın yazılarında pirohi olarak geçen piruhi, mantının bir çeşididir.
Piruhinin püf noktası hamurunda gizlidir. 1 saat kadar buzdolabında bekletmek ve hamurunu incecik açmak gerekir.
Safranbolu kahvaltılarının ve özellikle bayramlarda keşkek yemeğinin yanında sunulan lezzetlerin vazgeçilmezidir "cevizli çörek”.
Cevizler dövülür, malzemeler hazırlanır ve odun fırını yakılır. Safranbolu’nun tadılması gereken lezzetlerindendir.
Eski dönemlerde matem yemeği olarak bilinen, yörenin ismini taşıyan Safranlı Zerde, sonraları sünnet, düğün gibi özel günlerde de servis edilmeye başlamıştır. Osmanlı saray mutfaklarından günümüze kadar taşınmış vazgeçilmez lezzetlerden birisidir.
Pişirildikten sonra arzuya göre sıcak ya da soğuk bir şekilde ikram edilir.
1936 yılından beri üretilen Bağlar Gazoz’u Safranboluda çoçukluğu geçen birinin olmazsa olmazıdır. Türkiye'de pancar şekeri kullanılarak hazırlanan nadir gazoz markalarından biridir.
Bağlar Gazoz Fabrikası üç kuşak tarafından işletilen bir aile şirketidir.
Cimit Safranbolu bölgesinde “susam” demektir. Özellikle çaya batırılarak yenilen bu simit Rize ve Kastamonu’da oldukça meşhurdur. Safranbolu’ya geldiğinizde kahvaltınızı cimitli veya cimitsiz simitle yapabilirsiniz.
Tarihi Çarşı içindeki fırınlar simidi kahvaltıya yetiştirmek için geceden hazırlamaya başlar.
Kızılcıkgiller familyasından olan kızılcık meyvesinin çiçeği, yaprağı, gövdesi olduğu gibi şifa deposudur. Kızılcık meyvesinin yöresel adı ‘Kiren’dir.
Rengi ayrı bir hayranlık uyandırır, tadı apayrı. Bu şerbetin faydaları saymakla bitmez.